همه ما کم و بیش با افراد سمّی برخورد داشتهایم که خیلی منفی هستند. گاهی گرد و غبار سمّی آنها به ما برخورد میکند و میگذرد یعنی چیزی بیشتر شبیه یک لمس خفیف است، ولی در بعضی مواقع غیر قابل تحمل میشود. نکته قابل توجه این افراد دشوار اغلب افراد منطقی را هدف قرار میدهند و آنها را با سم خود غبارروبی میکنند. به ناچار، اکثر ما کسی را در زندگی خود داشتهایم، مانند دوستی یا شوربختانه فردی از خانواده که ما را وادار میکند در تلاش برای راضی کردن او، و یا آرام نگهداشتن جو خانوادگی خودمان را بچرخانیم و با او کنار بیائیم، اما هرگز موفق نشده و نمیشویم.
آسیبی که از این افراد میخوریم بسیار ظریف و حساس است طوری که باعث میشود فکر کنیم “شاید من دارم بد فکر میکنم، مشکل از آنها نیست، من هستم.” آنها شما را وادار میکنند که خودتان را زیر سؤال ببرید، چون در تلاش هستید این ارتباط را نگهدارید، احساس میکنید که بیش از حد واکنش نشان میدهید، بیش از حد حساس هستید یا چیزها را اشتباه میفهمید. خب، پس اگر این شما هستید که همیشه آزار میبینید یا همیشه مجبور میشوید تا رفتار خود را تغییر دهید تا آسیب نبینید، احتمالاً این شما هستید که سعی در منحرف کردن واقعیت دارید و تا زمانی که ادامه بدهید هرگز نه خود شما و نه فرد مسموم و نه دیگران متوجه نمیشوند مشکل آنها هستند.
اولین قدم در کاهش تأثیر رفتار مسموم آنها این است که بتوانیم کمک کنیم تا رفتار مضر خود را تشخیص دهند. این احتمال زیاد است که نتوانید آنها را از انجام کاری که انجام میدهند منع کنید، اما میتوانید نحوه واکنش خود به رفتار آزاردهنده آنها را کنترل کنید بطوریکه آنها متوجه سمّی که داخل روابط و زندگی میکنند بشوند و احساس مسؤولیت برای تغییر پیدا کنند.
۱۲ رفتار افراد سمّی و نحوه برخورد با آنها
افراد سمّی رفتارهای خاصی از خود نشان میدهند که میتواند برای دیگران مضر باشد؛ یا افراد و موقعیتها را به نفع خود دستکاری کنند. در حالی که همه ممکن است یک روز بد یا یک مرحله دشوار داشته باشند، افراد سمّی به طور مداوم الگوهای منفی را نشان میدهند که بر اطرافیانشان (مضطرب) تأثیر میگذارد و سبب میشود ناراحتی در هر دیدار صورت بگیرد. در اینجا برخی از معیارهای رایج برای تشخیص افراد مسموم آورده شده است:
۱. رفتار سر به سر گذاشتن :
– گاز گرفتن: وادار کردن دیگران به زیر سؤل بردن واقعیت یا سلامت عقلشان.
– Guilt–Tripping: استفاده از احساس گناه برای کنترل یا سر به سر گذاشتن دیگران.
– ایفای نقش قربانی: همیشه برای جلب همدردی و اجتناب از مسؤولیت خود را قربانی معرفی میکنند.
۲. عدم همدلی:
–بی احساس: بیتوجه به اینکه چگونه اعمالشان بر دیگران تأثیر میگذارد.
– خود محوری: اولویت دادن به نیازها و خواستههای خود بر دیگران.
– از نظر عاطفی جدا شده: قادر نیست یا نمیخواهد احساسات دیگران را درک کند یا به اشتراک بگذارد.
۳. منفی ثابت:
– بدبینی: همیشه جنبه منفی موقعیتها را میبینید.
– شکایت کردن: ابراز نارضایتی یا نارضایتی مکرر.
– بدبینی: بیاعتمادی به انگیزههای دیگران و انتقاد بیش از حد.
۴. عدم صداقت:
– دروغ گفتن: مکرر دروغ گفتن یا حذف حقیقت.
– فریب: گمراه کردن عمدی دیگران برای منافع شخصی.
– وعدههای شکسته: کوتاهی منظم در انجام تعهدات یا قولها.
۵. کنترل طبیعت:
– سلطهگر: تلاش برای کنترل یا تسلط بر گفتگوها و تصمیمگیریها.
– مالکیت: کنترل بیش از حد در روابط، عدم استقلال دیگران.
– مدیریت خرد: دخالت بیمورد در وظایف و تصمیمات دیگران.
۶. سرزنش دیگران:
– اجتناب از مسؤولیت: امتناع از پذیرفتن مسؤولیت اعمال یا اشتباهات خود.
– تجاوز: سرزنش دیگران برای شکستها یا مشکلات خود.
– منحرف کردن انتقاد: ناتوانی در پذیرش انتقاد سازنده و سرزنشکردن به جای آن.
۷. حسادت و حسادت:
– رنجش: رنجش از موفقیت یا شادی دیگران.
– رقابتی: همیشه در تلاش برای پیشیگرفتن از دیگران و احساس برتری است.
– خرابکاری: تضعیف تلاش دیگران از روی حسادت.
۸. نمایش بیش از حد:
– ایجاد تعارض: ایجاد یا تشدید درگیریهای مکرر.
– واکنش بیش از حد: داشتن واکنشهای نامتناسب به مسائل جزئی.
– رونق در آشوب: به نظر میرسد از درام و آشفتگی لذت میبرد.
۹. بیاحترامی و بیادبی:
–بیملاحظه: عدم احترام مکرر به زمان، مکان و مرزهای دیگران.
– رفتار بیادبانه: به طور مداوم بیادب، تحقیر یا توهینآمیز بودن.
– نادیده انگاشتن: نادیده گرفتن یا کوچک شمردن عقاید و احساسات دیگران.
۱۰. عدم پاسخگویی:
– انکار: امتناع از تصدیق رفتار سمّی خود.
– توجیه: بهانهآوردن برای اعمال خود به جای اصلاح آنها.
– دفاعی: واکنش تدافعی به بازخورد به جای تأمل در آن.
۱۱. تاکتیکهای انزوا:
– بیگانگی دیگران: ایجاد تفرقه بین افراد برای کنترل روابط.
– انحصار زمان: نیاز به زمان و توجه بیش از حد، منزوی کردن دیگران از شبکههای پشتیبانی خود.
– انتشار شایعات: درگیر شدن در شایعات یا انتشار اطلاعات نادرست برای دستکاری ادراک.
۱۲. رفتار ناسازگار:
– غیر قابل پیش بینی: داشتن خلق و خوی نامنظم یا رفتارهایی که دیگران را در خطر نگهمیدارد.
– دو رویی: مهربان و خوشایند در یک لحظه و دشمنی در لحظه دیگر.
– غیر قابل اعتماد: تغییر مکرر موضع یا نظرات خود برای مطابقت با نیازهایشان.
شناخت این ویژگیها میتواند به شما کمک کند تا افراد سمّی را شناسایی کرده و اقداماتی را برای محافظت از خود در برابر تأثیرات مضر آنها انجام دهید.