چگونه از افراد سمّی مانند یک گیاه سمّی دوری کنید

چگونه فکر خود را درگیر افراد سمّی نکنیم و حال خود را خراب نکنیم

ما قبلاً در مورد برخورد افراد سمّی که دیگران و موقعیت‌ها را به نفع خود دستکاری می‌کنند، صحبت کردیم. در اینجا می‌خواهیم بدانیم چگونه از خود ـ یعنی فکر و حال خود ـ در برابر این شخصیتها محافظت کنیم. این کار مستلزم ترکیبی از استراتژی‌های احساسی و رفتاری است که سلامت ما را محافظت می‌کند.
نخست، باید بدانیم که نمی‌توانیم کاری را که آنها انجام می‌دهند تغییر دهیم، زیرا آنها قابل پیش‌بینی نیستند. آنها همیشه نسخه‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند. به عنوان مثال، با شما همدردی می‌کنند و همدلی نشان می‌دهند، یا قول کمک می‌دهند، اما در میانه راه گم می‌شوند، مکالمه را قطع و یا نادیده می‌گیرند؛ حتماً بارها شنیده‌اید که می‌گویند زنگ نخورد و من پیام شما را دریافت نکردم و … و ارتباط را موقتاً قطع می‌کنند. دلیل این الگوی رفتاری این است که آنها کنترلی روی احساسات خود ندارند و هرگز ابراز پشیمانی نمی‌کنند چون آگاهی ندارند. دلیل این ناآگاهی اینجا روشن می‌شود که بدانیم افراد سمّی همچنین ممکن است ما را در شرایط سخت مانند عزاداری حمایت کنند، اما نمی‌توانند شادی ما را ببینند یا احساس کنند. از این‌رو در شادی‌ها جایشان خالی یا بسیار کم رنگ است.
اما، ما مسؤول رفتار خود هستیم از این‌رو در برخورد با افراد سمّی که خیال می‌کنند می‌توانند دیگران و موقعیت‌ها را به نفع خود دستکاری کنند می‌توانیم با ترکیبی از تکنیک‌های رفتاری از فکر و حال خوب خود محافظت کنیم و از سمّ‌پاشی آنها دوری کنیم. در اینجا چند راهکار مؤثر وجود دارد که می‌توانید انجام دهید:

۱- مرزهای خود را مشخص کنید
– حد و مرزهای خود را بشناسید و آنها را اول برای خود به وضوح تعریف کنید: همانطور که پیشتر گفته شد معمولاً فردِ مسمومِ دردسرساز، در شبکه خانواده و دوستان هستند. بدلیل این ارتباط نزدیک حتماً این مرزها را محکم و پیوسته گوشزد کنید و در مورد رفتارهایی که می‌خواهید و یا نمی‌خواهید بپذیرید، شفاف باشید. اگر فرد سمّی از مرزها عبور کرد، مرزهای خود را به او یادآوری کنید و اقدامات لازم را برای اجرای آنها انجام دهید.

۲- تاکتیک‌های سر به سر گذاشتن را بشناسید:
– خود را آموزش دهید: در مورد تاکتیک‌های رایج سر به سر گذاشتن مانند شک و شبهه انداختن افراد (gaslighting)، ایجاد احساس گناه و ایفای نقش قربانی بیاموزید.
– هدفمند بمانید: سعی کنید با تقویت هوش هیجانی و خود آگاهی موقعیت ‌ها را بشناسید و به اعمال آنها به طور عینی نگاه کنید، بدون اینکه از نظر عاطفی درگیر شوید و چوب نا آگاهی خود را بخورید. تکنیک سر به سر گذاشتن فرد مسموم برای افراد عاطفی بدون آگاهی بسیار کارساز است.

۳- محدود کردن تعامل:
– به حداقل رساندن تماس: مدت زمانی که با فرد سمّی می‌گذرانید را کاهش دهید. تعاملات را به موقعیت‌های ضروری یا اجتناب ناپذیر محدود کنید.
– اجتناب از صمیمی شدن: این افراد را طرف مشورت خود قرار ندهید تا از آنها بر علیه شما استفاده کنند. یکی از سمّ‌پاشی‌های آنها این است که از اطلاعات شخصی شما برای رونق دادن به آشوب و یا تخریب شما استفاده می‌کنند.

۴- شبکه پشتیبانی خود را تقویت کنید
– ایجاد روابط سالم : اطراف خود را با افراد حمایت کننده و مثبتی احاطه کنید که به مرزهای شما احترام می‌گذارند و حمایت واقعی را ارائه می‌دهند.
– مشورت کنید: در ابتدا با خانواده، چنانچه دردسر‌ساز باشد با دوستان مورد اعتماد و یا یک کارشناس رفتاری در مورد تجربیات خود صحبت کنید و دیدگاه آنها را دریافت کنید.
– از سلامتی خود مراقبت کنید:

۵- بهزیستی را در اولویت قرار دهید: در فعالیت‌هایی شرکت کنید که سلامت جسمی، فکری، هیجانی و رفتاری شما را ارتقا می‌دهد.
– تمرکز حواس را تمرین کنید: برای آنهایی‌که همچنان در معرض افراد سمّی هستند، تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا می‌تواند به شما کمک کند. ثابت قدم و انعطاف‌پذیر بمانید.

۶- قاطعانه ارتباط برقرار کنید:
– مستقیم و صادق باشید: هنگامی که با فرد سمّی صحبت می‌کنید، در مورد اینکه چگونه رفتار او بر شما تأثیر می‌گذارد، روشن، مستقیم و رو راست باشید.
– از جملات “من” استفاده کنید: احساسات و نیازهای خود را با استفاده از جملات “من” بیان کنید تا از شک و شبهه و تهمت و افترا جلوگیری کنید (مثلاً “من احساس ناراحتی می‌کنم وقتی …”).

۷- مستند باشید
– سوابق را نگهداری کنید: درگیری‌های دنیای امروزی بسیار است و قدرت بایگانی همه در ذهن میسر نیست بویژه برای افراد مضطرب و بعضی کاراکترهای شخصیتی. اگر در موقعیت کاری یا هر گونه اشتراکی هستید، سوابق تعاملات، از جمله ایمیل‌ها، پیام ها و یادداشت‌ها، مکاتبات و گفتگوهای خود را نگه دارید. تا در صورت نیاز با ارائه مستندات و شواهد از تشدید وضعیت جلوگیری کنید. سوابق می‌تواند به شما کمک کند تا شواهدی ارائه دهید.

۸- کمک تخصصی بگیرید
– متخصص روان‌شناسی با دیدگاه رفتاری- شناختی می‌تواند راهکارهای تمرینی و تکنیکهایی برای مقابله و پاسخ به رفتار سمّی ارائه دهد و اینکه چگونه از سمّی‌شدن در امان باشید.

۹- بدانید چه زمانی باید فاصله بگیرید
– رابطه خود را بطور مستمر سبک و سنگین کنید که آیا رابطه ارزش حفظ کردن دارد یا خیر.
– یک جدایی کامل از رابطه مسموم ایجاد کنید: اگر رفتار سمّی علیرغم تلاش شما ادامه پیدا کرد، ممکن است بهترین کار این باشد که برای رفاه خود رابطه خود را با شخص مسموم قطع کنید.

۱۰- حمایت قانونی (در صورت لزوم)
– حقوق خود را بشناسید: با حقوق قانونی خود آشنا شوید، به ویژه در شرایطی که با آزار و اذیت یا سوء‌استفاده همراه است. اگر وضعیت به آزار و اذیت، و یا سوء‌استفاده تبدیل شد، به دنبال مشاوره حقوقی باشید و با وکیلی مشورت کنید تا از گزینه‌های خود آگاه شوید و در صورت لزوم اقدام قانونی انجام دهید.
با بکارگیری این تکنیک‌ها می‌توانید فضای سالمتر و شاداب‌تری داشته باشید و از خود در برابر افراد سمّی مانند گیاهان سمّی محافظت کنید.